W naszej parafii zostały wdrożone standardy ochrony dzieci.

W naszej parafii zostały wdrożone standardy ochrony dzieci. Osobą odpowiedzialną za ich funkcjonowanie jest ks. proboszcz.  Osobą zaufania, do której można zwracać się o pomoc i wsparcie jest Pani dr Elżbieta Trubiłowicz – psycholog – psychoterapeuta – superwizor Tel. 691 144 390. Z wszystkimi informacjami dotyczącymi wdrożonych standardów ochrony dzieci można zapoznać się na naszej stronie parafialnej.

 

 

Standardy ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu  Lubelskim.

Dokument „Standardy ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym parafii „ Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim” został opracowany na podstawie „Wzoru standardu ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym” przygotowanym w ramach projektu COD, pod kierunkiem Ewy Kusz.

Opracowanie:

Ks. Krzysztof Kozak

Osoba zaufana dr Elżbieta Trubiłowicz – psycholog- psychoterapeuta-superwizor.

 

Dokument do użytku wewnętrznego.

Opole Lubelskie 2024

Spis treści

Preambuła. 4

Wstęp. 4

Specyfika środowiska parafialnego. 5

Objaśnienie terminów.. 7

Osoby, ich funkcje i role w Kościele. 7

Organizacja posługi Kościoła. 8

Dzieci i osoby bezbronne. 8

Różne formy przemocy. 9

Wsparcie. 11

Przestępstwa motywowane seksualnie. 11

Osoba dramatu. 11

Zespół ds. Prewencji i jego praca. 12

Formy przemocy wobec dziecka. 13

STANDARD I: STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII 15

STANDARD II: WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI  W PARAFII 16

Obowiązki proboszcza. 16

Obowiązki duszpasterzy dzieci 18

STANDARD III: SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA  LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA.. 19

STANDARD IV: ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA  OSOBOM SKRZYWDZONYM… 20

STANDARD V: SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI  O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE I PRZEMOC.. 22

STANDARD VI: ZASADY CHRONIĄCE  W OBSZARZE PARAFIALNYM… 23

Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań) 23

Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim.. 23

Zachowania niedozwolone. 25

Inne niepożądane aktywności 25

Zachowania właściwe w naszym kręgu kulturowym.. 25

Zasady ochrony dotyczące wyjazdów.. 26

Zasady dotyczące kontaktów przez media oraz udostępniania Internetu. 26

Zasady chroniące dotyczące wszystkich, również dorosłych. 27

STANDARD VII: EDUKACJA DZIECI ORAZ OSÓB BEZBRONNYCH W OCHRONIE SWOICH GRANIC.. 28

STANDARD VIII: SZKOLENIE I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ PROFILAKTYKĄ.. 29

Zakres szkoleń na temat ochrony dzieci i osób bezbronnych oraz podstawowe kompetencje instruktora. 29

STANDARD IX: ZAPEWNIENIE JAKOŚCI I CIĄGŁOŚCI DZIAŁAŃ  W ZAKRESIE PREWENCJI 31

ZAŁĄCZNIKI 32

Preambuła

Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia we wszelkich instytucjach, w których przebywają dzieci, standardów ich ochrony przed krzywdzeniem [ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)]. Treść dokumentu została opracowana na podstawie wzoru przygotowanego przez międzydiecezjalny zespół ekspertów oraz z uwzględnieniem wytycznych prawa państwowego i kościelnego.

Wstęp

W oparciu o inicjatywy i dyskusje międzynarodowe, raporty badań na temat sytuacji dzieci w Polsce oraz coraz wyraźniejsze zaniepokojenie opinii publicznej postulat opracowania ogólnopolskiej strategii ochrony dzieci przed przemocą w naszym kraju docierał do świadomości społecznej w latach 2016- 2018 w kierunku opracowania i wdrożenia „Narodowej strategii walki z przemocą wobec dzieci”. We wnioskach różnych środowisk podkreślono, że potrzebne są działania oparte na wiedzy, empatii, dobrej diagnozie i skoordynowanym zarządzaniu. Uznawano, ze obok zagrożeń, na jakie narażone są dzieci i przed którymi należy je chronić, należy skoncentrować uwagę na szukaniu takich form wspierania i ochrony dzieci oraz reagowania na przemoc, które nie tylko będą zabezpieczały je przed dalszą przemocą, lecz także stworzą warunki do świadomego ich udziału w budowaniu bezpiecznych środowisk, czyli wyrzeczenia się wszelkiej przemocy wobec słabszych. Strategia, jaka wyłania się z dyskusji, zmierzała do usystematyzowania działań na rzecz dzieci, rozproszonych w licznych aktach prawnych, w spójny program działań realizowanych wszędzie tam, gdzie przebywają dzieci, gdzie się uczą, doskonalą swoje umiejętności artystyczne i sportowe, gdzie otrzymują pomoc w rozwoju duchowym i religijnym.

Aby ta strategia mogła się stać obowiązującym prawem w społeczeństwie, którego wrażliwość została stępiona podziałami uniemożliwiającymi wspólne i spójne działania, potrzeba było szoku spowodowanego śmiercią Kamilka z Częstochowy. Jego gehenna działa się pośród niezdolności otoczenia do rozpoznania krzywdzenia i do adekwatnego reagowania na nie. To jego śmierć przyspieszyła niemal jednomyślnie przyjęcie jeszcze przed październikowymi wyborami do Sejmu rozwiązań zawartych w tzw. „Ustawie Kamilka”. Ta ustawa zrodzona z odruchu solidarności ponad wszystkimi podziałami została bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych i kompetentnych świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbronnych przed przemocą sprawiła, że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił przyjąć i wdrożyć w swoich placówkach standardy ochrony dzieci przed przemocą. To zaangażowanie nie jest przypadkowe. Przez nie Kościół realizuje misję powierzoną mu przez Pana, aby nie zginęło żadne z tych najmniejszych. W oparciu o tę ewangeliczną misję uznaje, że dobro dziecka jest najważniejsze. Ludzie Kościoła przyjmują nie tylko ustawową, lecz przede wszystkim moralną odpowiedzialność za ochronę i promowanie dobra wszystkich dzieci oraz zobowiązują się dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić bezpieczne i przyjazne środowisko, w którym dzieci są szanowane i doceniane. Niedopuszczalne jest bowiem stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Wszyscy jesteśmy więc zobowiązani do uczenia się rozpoznawania tych, którzy potrzebują pomocy i wsparcia oraz bezzwłocznego podejmowania działań w przypadku podejrzeń lub ujawnienia okoliczności, które mogą wskazywać, że dziecku zagraża lub dzieje się krzywda. Kościół działa sprawnie i zgodnie z procedurami, aby zapewnić dzieciom skuteczną pomoc i wsparcie na jak najwcześniejszym etapie, przestrzegając praw dziecka wynikających z Konwencji o Prawach Dziecka. Powiedzenie: „Gdzie kończy się wiedza, zaczyna się przemoc” wyznacza cel standardów. Posiadając odpowiednią wiedzę i mając świadomość zagrożeń, Kościół może w odpowiedni sposób zapobiec krzywdzie i skutecznie ochronić przed nią dzieci oraz osoby bezbronne.

Specyfika środowiska parafialnego

Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficznymi obszarami działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz sprawowane są sakramenty (Eucharystia, chrzest, bierzmowanie, I Komunia Święta, małżeństwo oraz pokuta i pojednanie). W parafii żegnamy także naszych zmarłych. Odwiedziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m. in. w sytuację rodzinną i materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, a co za tym idzie dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują rożne grupy duszpasterskie, odbywają się zbiórki ministrantów i lektorów, Akademii Młodzieżowej, wyjazdy parafialne z duszpasterzami (pielgrzymki, obozy dla dzieci i młodzieży). Funkcjonuje kancelaria parafialna oraz media parafialne (strona internetowa oraz profil w mediach społecznościowych). Istnieje rada parafialna, która wspiera duszpasterzy w działalności religijnej. Parafia dysponuje i zarządza własnymi funduszami. Praktykowany jest też system hierarchiczny: proboszcz i wikariusze. Proboszcz często przez wiele lat towarzyszy w życiu duchowym swoich parafian. Parafianie uczestniczą natomiast w wydarzeniach związanych z życiem osobistym duszpasterzy, tj. prymicje czy rocznice święceń. Księża bywają zapraszani przez parafian na uroczystości rodzinne. W parafii zatrudnieni są również pracownicy świeccy lub osoby życia konsekrowanego. Często posługują tam także wolontariusze oraz są inne osoby zatrudnione do prac związanych z działalnością parafii: szafarze nadzwyczajni Komunii Świętej, ministranci, konserwatorzy, organista, gospodyni. Przy parafii funkcjonują również osoby szukające pomocy.  Czasami również parafia udostępnia pomieszczenia parafialne innym podmiotom zewnętrznym.

To w parafii głównie toczy się życie sakramentalne wiernych, a życie rodzinne wokół celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci do parafii i oczekują, że będą tam one bezpieczne. Parafianie są osobami w różnym wieku, w różnej sytuacji rodzinnej i zawodowej, a duszpasterze i osoby pracujące na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w ich potrzeby oraz możliwość zaradzenia im. Z tego powodu standardy ochrony dzieci w obszarze parafialnym poszerzone zostały o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają one za zadanie chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami, przed krzywdą, przemocą, w tym przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie strony – chronią zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy parafii.

Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w życie parafialne, mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne życie parafian, zobowiązuje nas do szczegółowego opracowania zasad ochrony.

Sama dynamika życia parafialnego zawiera w sobie specyficzne czynniki chroniące przed przemocą, takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufanie, poczucie przynależności i wzajemna odpowiedzialność, relacje oparte na zasadach ewangelicznych, wspólnotowość, w tym przynależność młodzieży do pozytywnej grupy rówieśniczej oraz publiczność działań (większość aktywności dzieje się na oczach innych), w tym dozór rodziców. Dodatkowo, przy okazji nagłych wezwań do chorych lub podczas wizyt duszpasterskich istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych potrzeb parafian lub deficytów, w tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia odpowiedniej interwencji. Księża posługujący w parafii są często tymi osobami, do których zwracają się o pomoc osoby doświadczające jakiejkolwiek krzywdy, szukające wsparcia i zrozumienia.

Jednakże w specyficznej dynamice życia parafialnego obecne są również czynniki zagrażające, ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie i autorytet, jakim cieszą się księża, w tym klerykalizm, a także atmosfera zależności i posłuszeństwa hierarchii sprzyjająca zachowaniu tajemnicy oraz brak nadzoru z zewnątrz. Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych, problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w ich przestrzeni prywatnej daje możliwość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających na wyróżnianiu wybranych parafian. Niedojrzałość księży czy zaangażowanie współpracowników, przede wszystkim charyzmatycznych i autorytarnych liderów- celebrytów zawsze będzie zagrożeniem. Ewentualny brak wiedzy i kompetencji spowiedników zawsze będą sprzyjały wystąpieniu nadużyć duchowych. Z wyżej wymienionych powodów zredagowane zostały poniższe standardy ochrony.

Objaśnienie terminów

Osoby, ich funkcje i role w Kościele

Ksiądz, prezbiter, kapłan, duchowny – ochrzczony mężczyzna, który przyjął święcenia kapłańskie.

Duchowieństwo, kler – (diakoni, prezbiterzy, biskupi) – mężczyźni ochrzczeni, którzy przyjęli święcenia w stopniu diakonatu, prezbiteratu lub biskupie.

Osoby konsekrowane – osoby, które w sposób szczególny poświęcają życie Bogu. Łączy je konsekracja, która wiąże się ze złożeniem Bogu ślubów czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, chociaż zależy to od charyzmatu konkretnej wspólnoty. Należą do nich członkowie stowarzyszeń zakonnych oraz świeckie osoby konsekrowane.

Osoba świecka – członek Kościoła katolickiego, który nie przyjął święceń.

Biskup – biskup diecezjalny, ordynariusz ordynariatu, prałat Prałatury Personalnej Kościoła łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich.

Proboszcz – prezbiter mianowany przez biskupa diecezjalnego na urząd proboszcza, czyli przełożonego wspólnoty parafialnej.

Personel kościelny – duchowny, osoba zakonna lub inna osoba zatrudniona przez Kościół na podstawie umowy, podwykonawstwa, dobrowolnie lub nieodpłatnie.

Szafarz nadzwyczajny Komunii Świętej – osoba nie posiadająca święceń, ale wyznaczona do pomocy w udzielaniu Komunii Świętej.

Wolontariusz – osoba, która na rzecz innych osób lub danej grupy społecznej dobrowolnie i bezpłatnie świadczy pracę wykraczającą poza związki rodzinno- koleżeńsko- przyjacielskie. Określnie „bezpłatna” nie oznacza „bezinteresowna” lecz „bez wynagrodzenia materialnego”.

Organizator wyjazdu – osoba/ podmiot uprawniony do organizacji wyjazdu dzieci – parafie, wspólnoty religijne, szkoły, placówki, przedsiębiorcy podlegający ustawie o usługach turystycznych, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej.

Organizacja posługi Kościoła

Diecezja – diecezja, archidiecezja, ordynariat, prałatura personalna Kościoła łacińskiego i eparchia Kościoła wschodniego.

Parafia – określona wspólnota wiernych, utworzona na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pieczę pasterską, pod władzą biskupa diecezjalnego, powiedzą się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi.

Duszpasterstwo parafialne – sytuacja, w której jedna osoba jest odpowiedzialna za dobro drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Obejmuje celebrowanie liturgii, zapewnienie porad i wsparcia duchowego, edukację, poradnictwo, opiekę medyczną i pomoc w potrzebie. Wszelka praca polegająca na nadzorze lub wychowaniu dzieci jest dziełem duszpasterskim.

Duszpasterstwo pozaparafialne – duszpasterstwa, wspólnoty, grupy gromadzące młodych ludzi (młodzież licealna, studenci, młodzi dorośli), w tym wolontariuszy, wakacyjne spotkania młodych (organizowane przez zgromadzenia zakonne i wspólnoty), festiwale młodzieżowe, rekolekcje wyjazdowe, wspólnoty różnych stanów, pielgrzymki piesze, pielgrzymki autokarowe, środowiska harcerskie. To dzieła, które mogą działać przy parafiach, ale mają struktury pozaparafialne.

Klerykalizm – postawa wobec duchowieństwa/osoby zakonnej charakteryzująca się nadmiernym szacunkiem i przekonaniem o ich wyższości moralnej. Może wynikać z mentalnej izolacji niektórych duchownych od wspólnoty wiernych.

Dzieci i osoby bezbronne

Dziecko – osoba poniżej 18. roku życia.

Małoletni – w rozumieniu polskiego prawa cywilnego osoba, która nie ukończyła 18 lat lub nie zawarła małżeństwa.

Nieletni – w rozumieniu prawa karnego osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 lat.

Wiek bezwzględnej ochrony – wiek niższy niż wiek zgody. Czynność seksualna z osobą w wieku ochronnym jest czynem zabronionym (wykorzystanie seksualne), a osoba dopuszczająca się jej lub doprowadzająca do niej podlega odpowiedzialności karnej. Wiek ten w Polsce obecnie wynosi 15 lat.

Dziecko wykorzystane seksualnie – każde dziecko w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli osoba dojrzała seksualnie, czy to przez świadome działanie, czy też przez zaniedbywanie swoich społecznych obowiązków lub obowiązków wynikających ze specyficznej odpowiedzialności za dziecko, dopuszcza się zaangażowania dziecka w jakąkolwiek aktywność natury seksualnej, której intencją jest zaspokojenie osoby dorosłej (Standing Committee on Sexually Abused Children).

Opiekun – osoba sprawująca pieczę nad dzieckiem, uprawniona do reprezentacji dziecka oraz posiadająca władzę prawną do dbania o interesy osobiste i majątkowe innej osoby (rodzic, rodzic zastępczy, osoba uprawniona przez rodzica).

Zgoda opiekuna – zgoda rodzica lub opiekuna, rodzica zastępczego, opiekuna tymczasowego. W przypadku braku porozumienia między rodzicami zgodę może zastąpić orzeczenie sądu rodzinnego.

Osoba dorosła bezbronna – zgodnie z art. 1. ust. 2b listu apostolskiego Vos Estis Lux Mundi jest to każda osoba znajdująca się w stanie niepełnosprawności, upośledzenia fizycznego lub psychicznego, a także pozbawiona wolności osobistej, która w rzeczywistości, nawet sporadycznie, ogranicza ich zdolność zrozumienia, chęci lub przeciwstawienia się przestępstwu w inny sposób.

Różne formy przemocy

Uwikłanie – każda relacja, w której ktoś doświadcza strachu, lęku, poczucia winy, poczucia krzywdy, frustracji, poniżenia, zniewolenia, zależności, dominacji, niemożności bycia sobą, nieszczerości, braku autentyczności, przemocy emocjonalnej, fizycznej, seksualnej czy ekonomicznej.

Nadużycie – postępowanie lub czyn niezgodny z przyjętymi normami postępowania. Oznacza używanie czegoś ponad miarę oraz wykorzystywanie czegoś w niewłaściwy sposób.

Nadużycie władzy – nadużycie stanowiska, funkcji lub obowiązku w celu wykorzystania innej osoby. Może przybierać różne formy i obejmować sytuacje, w których dana osoba ma władzę nad inną osobą na mocy swojego związku (np. pracodawca- pracownik, nauczyciel- uczeń, trener- sportowiec, rodzic/opiekun- dziecko, duchowny/osoba konsekrowana- parafianin) i wykorzystuje tę władzę na swoją korzyść.

Przemoc duchowa – odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu wyrządzenia jej szkody. Może mieć negatywny wpływ na duchowość osoby poszkodowanej, zwłaszcza gdy dopuszcza się jej osoba posiadająca duchowy autorytet i zaufanie w Kościele.

Przemoc domowa – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia, naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność (w tym wolność seksualna), powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Zaniedbanie wobec osoby dorosłej – niezapewnienie przez opiekuna środków niezbędnych do życia osobie, którą się opiekuje.

Przemoc wobec osób starszych – pojedyncze lub powtarzające się działanie lub brak odpowiedniego działania, mające miejsce w jakimkolwiek związku, w którym oczekuje się zaufania, powodujące krzywdę lub cierpienie osoby starszej.

Przemoc emocjonalna względem dorosłych – powszechna forma przemocy mająca miejsce w bliskich związkach. Przemoc emocjonalna jest definiowana jako molestowanie, które ma miejsce, gdy dana osoba jest poddawana zachowaniom lub działaniom mającym na celu jej kontrolowanie, z zamiarem wyrządzenia jej krzywdy emocjonalnej lub strachu, poprzez manipulację, izolację lub zastraszanie.

Bullying – znęcanie się, zastraszanie, prześladowanie werbalne, społecznie oraz fizyczne.

Gaslighting – przemoc psychiczna polegająca na manipulowaniu drugą osobą w taki sposób, że ofiara przemocy z czasem przestaje ufać swoim osądom, staje się zdezorientowana, zalękniona i traci zaufanie do swojej pamięci czy percepcji. Jeśli manipulacja jest stosowana stale i metodycznie, może w końcu doprowadzić do tego, że ofiara zacznie kwestionować swoje zdrowie psychiczne.

Grooming – zachowanie mające na celu izolację osoby, uczynienie jej zależną, skłonną do zaufania i bardziej podatną na agresywne zachowanie.

Seksizm – uprzedzenie lub dyskryminacja ze względu na płeć.

Seksualizacja – proces, w wyniku którego wartościowanie drugiej osoby oraz siebie samego dokonywane jest przez pryzmat atrakcyjności seksualnej, uprzedmiotowienie osoby pod względem seksualnym lub narzucenie seksualności w niewłaściwy sposób.

Cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych (komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów). Może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźliwych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking) oraz ujawniania tajemnic (outing).

Wsparcie

Niebieska Linia – https://www.niebieskalinia.info/

Procedury „Niebieskiej Karty” – jest narzędziem, którego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej, obejmuje również współpracę przedstawicieli różnych instytucji i podmiotów, które są zobowiązane do reagowania w przypadku uzyskania informacji o wystąpieniu przemocy domowej.

Przestępstwa motywowane seksualnie

Przestępstwo kanoniczne wykorzystania seksualnego – przestępstwa popełnione przez duchownych i osoby życia konsekrowanego. Należą do nich: zmuszanie kogoś za pomocą przemocy, groźby lub nadużycia władzy do wykonania lub poddawania się czynnościom seksualnym; wykonywanie czynności seksualnych z dzieckiem lub osobą bezbronną; produkcja, wystawianie, posiadanie lub dystrybucja (również drogą elektroniczną) pornografii z udziałem dzieci, a także werbowanie lub nakłanianie dziecka lub osoby bezbronnej do udziału w tworzeniu pornografii.

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności – zgwałcenie, wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub niepoczytalnej, seksualne wykorzystanie zależności, seksualne wykorzystanie dziecka, uwodzenie dziecka poniżej lat 15 z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej, propagowanie pedofilii, kazirodztwo, pornografia, zmuszanie do prostytucji, czerpanie zysku z cudzego nierządu.

Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym – rejestr obywateli polskich, którzy dopuścili się przestępstw z pobudek seksualnych. Składa się z Rejestru publicznego i Rejestru z dostępem ograniczonym (https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).

Osoba dramatu

Osoba pokrzywdzona – osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

Osoby pokrzywdzone przemocą w rodzinie – osoby najbliższe, inne osoby pozostające w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc.

Skarżący – każda osoba składająca skargę zawierającą zarzut, podejrzenie, obawę lub zgłoszenie naruszenia prawa.

Podejrzany – osoba, wobec której istnieją podejrzenia popełnienia przestępstwa, ale nie postawiono jeszcze zarzutów.

Oskarżony – osoba, której postawiono zarzuty karne.

Przestępca seksualny – osoba, która przyznała się do wykorzystania seksualnego lub której odpowiedzialność za wykorzystanie została orzeczona przez właściwy sąd i/lub procedurę kościelną.

Zespół ds. Prewencji i jego praca

Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – osoba wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskiego, danej grupy parafialnej, sprawująca nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dzieci.

Osoba zaufana – osoba wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskiego, ciesząca się zaufaniem i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach dotyczących przemocy.

Osoba odpowiedzialna za interwencję – zarządca placówki (proboszcz) odpowiedzialny za podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia przemocy.

Kompetencje miękkie – umiejętności psychospołeczne, np. komunikatywność, asertywność.

Konflikt interesów – sytuacja (postrzegana lub rzeczywista), w której konflikt pomiędzy obowiązkami służbowymi danej osoby a jej prywatnymi interesami może mieć wpływ na wykonywanie tych obowiązków. Taki konflikt zazwyczaj wiąże się z przeciwstawnymi zasadami lub niezgodnymi życzeniami albo potrzebami i może wystąpić, gdy osoba pełni wiele ról.

Lojalność środowiskowa – silna lojalność wobec danego środowiska, grupy ludzi, wspólnoty, instytucji lub przełożonego, która może przyjmować formy pozytywne (dochowanie tajemnicy) lub negatywne (niereagowanie bądź zaprzeczanie przemocy).

Dane osobowe – wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania żyjącej osoby fizycznej, a także poszczególne informacje, które w połączeniu ze sobą mogą prowadzić do zidentyfikowania tożsamości danej osoby (imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail, numer dowodu tożsamości, dane lokalizacyjne, adres IP itp.).

Wniosek o wgląd w sytuację rodziny – pismo może zostać złożone przez każdą osobę fizyczną lub prawną, która chce, aby sąd zbadał aktualną sytuację rodzinną. Wniosek nie podlega opłacie sądowej, a jego ewentualne odrzucenie przez sąd nie skutkuje żadnymi konsekwencjami.

Formy przemocy wobec dziecka

Przemoc wobec dzieci – wszelkie formy złego traktowania fizycznego i/lub emocjonalnego, wykorzystania seksualnego, zaniedbania lub niedbałego traktowania, wyzysku komercyjnego lub innego, skutkujące rzeczywistą lub potencjalną szkodą dla zdrowia, przetrwania, rozwoju lub godności dziecka w kontekście relacji odpowiedzialności, zaufania lub siły. Dzieli się na pięć podtypów, a w przypadku Kościoła katolickiego można wyróżnić ich w sumie sześć:

• Przemoc fizyczna– to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, a także której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Może być ona jednorazowa lub powtarzalna.
• Przemoc psychiczna i emocjonalna– przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja wobec dziecka, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m. in. niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzuceniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i jego granic psychicznych.
• Zaniedbywanie dziecka– chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie potrzeb fizycznych lub psychicznych dziecka i nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia lub trudności w rozwoju. Dochodzi do niego w relacji dziecka z osobą odpowiedzialną za opiekę, wychowanie i ochronę dziecka.
• Narażenie na przemoc w rodzinie– forma psychicznego znęcania się nad dzieckiem, w której dziecko jest świadkiem, gdy inny członek rodziny doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej oraz widzi szkody wyrządzone osobom lub mieniu wskutek agresywnego zachowania.
• Wykorzystanie seksualne dziecka– to włączenie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób. Następuje wtedy, gdy mamy do czynienia z aktywnością seksualną między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Obejmuje zachowania z kontaktem fizycznym (w tym penatracyjne) oraz bez kontaktu fizycznego (seksualizacja, robienie zdjęć i filmów, zmuszanie do oglądania czynności seksualnych itp.). Obejmuje również wyzyskiwanie seksualne dzieci (czerpanie zysku z pornografii z udziałem dzieci lub prostytucji dziecięcej). Wpisuje się w to również grooming wobec dzieci (przygotowanie dziecka do wykorzystania seksualnego).
• Przemoc duchowa– rodzaj nadużycia, który ma miejsce w społecznościach religijnych, jest motywowana przykazaniami religijnymi, tekstami lub doktrynami. Może to być przemoc przejawiająca się poprzez potępianie członka wspólnoty z powodu jego orientacji seksualnej, życiowych wyborów, płci, rasy. Przemocą religijną jest również wykorzystywanie seksualne członka kościoła przez osobę duchowną lub inną osobę ze społeczności religijnej, która wykorzystuje do tego podstęp lub powołuje się na wartości religijne. Obejmuje też akty przemocy wobec instytucji religijnych, ludzi, przedmiotów lub wydarzeń, w tym akcji liturgicznych.

Przemoc rówieśnicza – występuje, gdy dziecko doświadcza rożnych form przemocy ze strony rówieśników (agresja rówieśnicza, bullying). Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu wyrządzenie komuś krzywdy lub sprawienie przykrości, ma charakter systematyczny, a ofiara jest słabsza od sprawców. Obejmuje przemoc werbalną (przezywanie, ośmieszanie, dogadywanie), relacyjną (wykluczenie, izolowanie, ignorowanie), fizyczną (pobicie, popychanie, szarpanie) oraz elektroniczną (złośliwe SMS-y, wpisy w mediach społecznościowych, umieszczanie zdjęć i filmów w Internecie).

STANDARD I: STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII

• W parafii Wniebowzięcia NMP w Opolu Lubelskim został opracowany i wprowadzony w życie dokument, w którym zawarta jest polityka ochrony przebywających tam dzieci i osób dorosłych zgodnie z obowiązującymi standardami wyznaczonymi zarówno przez dokumenty państwowe (Ustawa o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych ustaw z dn. 28 lipca 2023 r. – tzw. „Ustawa Kamilka”), jak też na podstawie wskazań wynikających z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.
• W przygotowanie wewnętrznego dokumentu uczestniczą, oprócz osób duchownych, zaangażowani świeccy oraz dzieci formujące się w grupach parafialnych.
• W parafii został powołany i działa Zespół ds. Prewencji (patrz: Standard II).
• Polityka ochronna dotyczy szczegółowo opisanych zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony przebywających tam dzieci i bezbronnych dorosłych. Dokument obejmuje zagadnienia:
  • Rekrutacji personelu i osób zaangażowanych duszpastersko w parafii;
  • Bezpiecznych relacji pomiędzy dorosłymi zatrudnionymi i pomagającymi duszpastersko w parafii a dziećmi i bezbronnymi dorosłymi;
  • Bezpiecznych relacji w grupach rówieśniczych;
  • Bezpieczeństwa podczas korzystania z Internetu i mass mediów;
  • Zasad ochrony wizerunku i danych osobowych;
  • Sposobu reagowania w parafii na przypadki podejrzenia, że dziecko doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej i zasady prowadzenia rejestru interwencji (Załącznik nr 3);
  • Sposobu udzielania pomocy osobom pokrzywdzonym.
  • Standardy ochrony są dostępne w parafii oraz zostały podane do publicznej wiadomości na stronie parafialnej oraz na tablicy ogłoszeń.

STANDARD II: WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI
W PARAFII

Obowiązki proboszcza

• Proboszcz parafii zobowiązany jest do wdrożenia w życie standardów ochrony przed przemocą.
• Niezastosowanie się do standardów personalnie obciąża odpowiedzialnością proboszcza, również względem prawa.
• O każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze wychowania, edukacji, wypoczynku, leczenia, świadczenia porad psychologicznych, rozwoju duchowego, uprawiania sportu oraz realizujących inne zadania związane z pracą z dziećmi proboszcz pozyskuje informacje z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).
• Przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności (również wolontariackiej) związanej z wyżej wspomnianymi przestrzeniami działalności duszpasterskiej proboszcz ma obowiązek uzyskania od tej osoby informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdz. XIX k. k. (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) oraz w rozdz. XXV k. k. (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości), a także w zakresie art. 189a k. k. (handel ludźmi), art. 207 k. k. (znęcanie się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności) oraz przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
• Jeśli parafia zatrudnia firmy zewnętrzne lub udostępnia pomieszczenia podmiotom zewnętrznym, a ich działalność nie obejmuje kontaktu z dziećmi, należy zadbać, aby dzieci faktycznie nie przebywały same w obecności osób zatrudnionych w zewnętrznych firmach. Należy również osoby te lub zarządcę podmiotu zewnętrznego zapoznać ze standardami ochrony dzieci i przyjąć od nich stosowne oświadczenie (Załącznik nr 2).
• Zadaniem proboszcza jest powołanie Zespołu ds. Prewencji. W jego skład wchodzą: osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci, osoba zaufana oraz osoba odpowiedzialna za interwencję.
  • Osoba odpowiedzialna za standardy – zajmuje się wdrażaniem, rozpowszechnianiem standardów w parafii oraz pilnuje, aby były one przestrzegane. W każdej grupie formacyjnej można wyznaczyć odrębną osobę, która znając powyższy dokument, będzie czuwała nad wypełnianiem postanowień tu zawartych.
  • Osoba zaufana – zostaje powołana w celu przyjmowania zgłoszeń w przypadku naruszenia standardów lub zaistnienia incydentów przemocy. Powinna to być osoba budząca zaufanie, odpowiednio przygotowana, posiadająca kompetencje miękkie oraz predyspozycje do kontaktu z osobami skrzywdzonymi. Nie posiada ona kompetencji, aby na własną rękę interweniować w celu weryfikacji podejrzeń i zgłoszonych faktów. Powinna natomiast współpracować z osobą odpowiedzialną za interwencję. Jest ona zobowiązana do zachowania poufności (Załącznik nr 4).
  • Osoba odpowiedzialna za interwencję – powinien być to zarządca placówki, czyli proboszcz. Może również delegować do tego zadania kompetentną osobę.

Osoby wchodzące w skład Zespołu ds. Prewencji, któremu przewodzi proboszcz, ściśle ze sobą współpracują. Wskazane jest, aby były to osoby świeckie, cieszące się powszechnym zaufaniem, odpowiednio przeszkolone (patrz: Standard VIII), które będą potrafiły działać w konkretnej sytuacji. Nie mogą być uwikłane w lojalność środowiskową lub w konflikcie interesów.

W sytuacji, gdy nie ma możliwości powołania całego zespołu, należy powołać przynajmniej jedną osobę, która będzie łączyła powyższe funkcje.

Zespół ten współpracuje również z osobami odpowiedzialnymi w diecezji za prewencję oraz z delegatem ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Wszelka działalność dotycząca ochrony oraz interwencji i pomocy musi być dokumentowana. Wpisów w rejestrze zdarzeń dokonują osoby bezpośrednio zaangażowane w daną aktywność (zazwyczaj będzie to osoba zaufana lub osoba odpowiedzialna za interwencję). Proboszcz natomiast odpowiedzialny jest za bezpieczne przechowywanie notatek. Rejestr (Załącznik nr 3) prowadzi się zgodnie z zasadami ochrony danych wrażliwych. Notatką taką posługujemy się w działaniach interwencyjnych, czyli przy zgłaszaniu sprawy na Policji lub w Prokuraturze.

Obowiązki duszpasterzy dzieci

Duszpasterze dzieci są zobowiązani:

• Czuwać nad własną dojrzałością emocjonalną, psychiczną i duchową;
• Powoływać na funkcje animatorów i wychowawców osoby odznaczające się żywą wiarą, rzetelne, odpowiednio przeszkolone oraz zweryfikowane pod kątem prawnym;
• Wspierać dzieci w ich rozwoju ku dojrzałości;
• Troszczyć się o respektowanie zasad kultury względem dzieci oraz wśród nich;
• Czuwać nad równym traktowaniem wszystkich dzieci, uwzględniając ich szczególne potrzeby i osobiste uwarunkowania;
• Dbać o przestrzeganie prawa do nienaruszalności cielesnej i prywatności;
• Organizować działania duszpasterskie w miejscach bezpiecznych;
• Utrzymywać możliwie żywy i transparentny kontakt z rodzicami dzieci;
• Dbać o przestrzeganie zasad prywatności i ochrony wizerunku oraz danych osobowych dzieci (Załącznik nr 5).

 

STANDARD III: SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA
LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA

• W przypadku przemocy fizycznej bądź seksualnej, gdy sprawcą jest osoba dorosła lub dziecko, należy ten fakt niezwłocznie zgłosić zgodnie z prawem do organów ścigania lub do delegata odpowiedniej instytucji kościelnej.
• Gdy sprawa dotyczy niewłaściwego zachowania osób świeckich zatrudnionych w parafii bądź wolontariuszy, sprawę należy zbadać i podjąć adekwatne kroki w zależności od tego, czego dotyczyło to zachowanie. Każdorazowo, gdy dojdzie do przekroczenia zasad bezpiecznego i kulturalnego zachowania należy podjąć z tą osobą rozmowę dyscyplinującą, a jeżeli zajdzie taka potrzeba, to okresowo lub stale zawiesić ją w działalności lub wycofać z pracy duszpasterskiej.
• Gdy niewłaściwe zachowanie dotyczy dziecka, należy o tym fakcie niezwłocznie powiadomić jego rodziców lub opiekunów prawnych, a następnie wraz z nimi podjąć odpowiednie działania w celu wyjaśnienia sytuacji.
• Jeśli sprawa dotyczy niewłaściwych zachowań dzieci względem siebie nawzajem, należy zawiadomić rodziców dzieci zaangażowanych w konflikt i wraz z nimi przeanalizować zaistniałą sytuację oraz podjąć stosowne kroki w celu wyjaśnienia sprawy.
• Osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń jest zobowiązana do współpracy z proboszczem oraz delegatem diecezjalnym.
• Wszystkie informacje o niewłaściwym zachowaniu powinny być traktowane priorytetowo oraz przyjmowane poważnie w ramach działalności prewencyjnej.
• Jeśli jakaś osoba dorosła zaangażowana w pracę duszpasterską w parafii dowie się od dziecka, że doświadcza ono jakiejkolwiek przemocy, automatycznie ma obowiązek, stosownie do treści art. 304 k. p. k. (mówiącego o tym, że każdy, kto dowie się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma obowiązek zawiadomić o tym organy ścigania), złożyć zawiadomienie na Policji lub w Prokuraturze.

STANDARD IV: ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA
OSOBOM SKRZYWDZONYM

• Każda osoba, która mówi, że czuje się skrzywdzona fizycznie lub psychicznie, powinna zostać przyjęta z szacunkiem i empatią oraz uważnie wysłuchana.
• Osoba skrzywdzona powinna otrzymać niezbędne informacje na temat możliwych form pomocy, z których może skorzystać na terenie parafii lub poza nią.
• W sytuacji, gdy osoba wskazana jako sprawca jest kapłanem, osobą życia konsekrowanego lub inną osobą zaangażowaną w działalność duszpasterską w parafii, należy jak najszybciej zapewnić bezpieczeństwo osobie skrzywdzonej. W tym celu powinno się odseparować podejrzanego o wyrządzenie krzywdy od osoby poszkodowanej. Następnie należy udzielić jej pomocy, której potrzebuje, przy czym nie należy obarczać ich kosztami udzielanej im pomocy.
• Troska duszpasterska wobec osoby skrzywdzonej i jej bliskich polega przede wszystkim na życzliwym wysłuchaniu skargi i pomocy w odbudowaniu jej więzi z Bogiem i zaufania do wspólnoty Kościoła. Powinna być zorganizowana w porozumieniu z diecezjalnym duszpasterzem ds. pomocy duchowej osobom skrzywdzonym.
• W przypadku, gdy osoba skrzywdzona należała do jakiejś grupy formacyjnej działającej przy parafii, również inni uczestnicy tej grupy powinni zostać objęci opieką duszpasterską, a w razie potrzeby również psychologiczną.
• W przypadku, gdy osobą skrzywdzoną jest dziecko, pomocą powinni zostać objęci również członkowie jego rodziny.
• Klarowność działań zakłada również, że informacja zostanie we właściwy sposób przedstawiona parafianom, a w razie potrzeby również każdy, kto tego będzie potrzebował, otrzyma stosowną pomoc. Należy jednak pamiętać o zachowaniu zasady dobrego imienia osoby skrzywdzonej.
• W przypadku, gdy zgłoszenie dotyczy przestępstwa określonego w prawie karnym lub kanonicznym, osoba przyjmująca zgłoszenie postępuje zgodnie z procedurami określonymi w Wytycznych KEP.
• W przypadku, gdy zgłoszenie dotyczy innej krzywdy czy niewłaściwego zachowania, osoba zgłaszająca otrzymuje informację o podjętych w tej sprawie krokach.
• Należy pamiętać, że wszelkie działania i informacje uzyskane w toku sprawy są objęte klauzulą poufności, ale osoby skrzywdzonej nie wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.

 

 

STANDARD V: SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI
O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE I PRZEMOC

• Do wspólnoty parafialnej mogą należeć osoby, które są oskarżone o różne przestępstwa albo posiadają wyrok w zawieszeniu, a także osoby, które wróciły do środowiska po odbytym wyroku. Nie powinny one pracować z dziećmi, natomiast mają prawo do opieki duszpasterskiej i powinny być objęte pomocą ze strony parafii.
• W sytuacji, gdy podejrzanym w sprawie lub oskarżonym jest dziecko, należy współpracować z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi, w takim zakresie, w jakim jest to możliwe. Powinni zostać oni także objęci troską i opieką duszpasterską, a w razie potrzeby również psychologiczną.
• W sytuacji, gdy podejrzaną lub oskarżoną osobą jest kapłan lub osoba życia konsekrowanego, należy zastosować się do wskazań uzyskanych od biskupa miejsca lub przełożonych zgromadzenia zakonnego. W sytuacji, gdy podejrzenie lub oskarżenie dotyczy proboszcza, osoba odpowiedzialna w parafii za interwencję zgłasza sprawę bezpośrednio do diecezjalnego delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży. W tym przypadku zostają wprowadzone procedury opracowane w Wytycznych KEP.
• W sytuacji, gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest świecki pracownik parafii lub wolontariusz działający na terenie parafii, należy go odsunąć od pełnionej pracy, jeśli polega ona na kontaktach z dziećmi na czas wyjaśnienia sprawy lub do czasu ogłoszenia decyzji Prokuratury. Należy też niezwłocznie objąć tą osobę opieką zarówno duszpasterską, jak i psychologiczną.
• W trakcie procesu wyjaśniania sprawy oraz podczas podawania publicznie informacji należy bezwzględnie zadbać o zachowanie ochrony dobrego imienia domniemanego sprawcy.
• W przypadku, gdy zaistniały fałszywe oskarżenia, zarzuty nie zostały potwierdzone, a informacja o oskarżeniu dotarła do osób stronnych, należy bezzwłocznie przekazać informację o niewinności oskarżonego w formie komunikatu biskupa miejsca.

 

STANDARD VI: ZASADY CHRONIĄCE
W OBSZARZE PARAFIALNYM

Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań)

Dzieckiem jest osoba, która nie ukończyła 18 lat. Dziecko, rozwijając się, konstytuuje siebie jako osobę. Potrzebuje do tego opieki, troski, serdeczności, kształcenia i wychowania. Dzieje się to w rodzinie, ale również poprzez relacje z autorytetami oraz wartościami przekazywanymi w środowisku rówieśniczym i wychowawczym. Wszelkie odziaływanie wychowawcze zawsze musi się dokonywać z poszanowaniem woli rodziców lub opiekunów prawnych.

Wprawdzie niemożliwe jest stworzenie wyczerpującej listy zachowań niepożądanych, ani też wskazanie precyzyjnych granic wszystkich zachowań, należy jednak kierować się poniższymi wskazówkami oraz roztropnością i wrażliwością ewangeliczną.

Zasady te dotyczą nie tylko relacji dorosły – dziecko, ale również relacji pomiędzy dziećmi (Załącznik nr 5).

Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim

• Wszystkie spotkania z dziećmi na terenie parafii powinny być zorganizowane w miejscach oficjalnych, ogólnodostępnych i do tego celu przygotowanych.
• Kategorycznie zabrania się przebywać z dzieckiem sam na sam w warunkach odizolowanych. Jeżeli dobro dziecka wymaga indywidualnego spotkania, nie może ono odbywać się w sekrecie i w warunkach odizolowanych. Zalecane jest powiadomienie rodziców lub opiekunów prawnych oraz przełożonego. Osoba przeprowadzająca spotkanie powinna zatroszczyć się o transparentność (pomieszczenie z przeszklonymi drzwiami, obecność innych osób w pobliżu, powiadomienie innych osób o takim spotkaniu). Takich indywidualnych spotkań z dziećmi nie wolno ani przedłużać, ani mnożyć w sposób nieroztropny. Spotkania takie nie powinny odbywać się w późnych godzinach wieczornych.
• Dzieci nie mogą przebywać w parafialnych pomieszczeniach mieszkalnych bez opieki rodzica lub opiekuna prawnego. Nie powinny też towarzyszyć duszpasterzom w miejscach niezwiązanych z posługą religijną lub formacją, ani pomagać w sprawach niezwiązanych z działalnością duszpasterską.
• Dzieci powinny zawsze pozostawać pod opieką osoby dorosłej. Podczas pełnienia funkcji wychowawczych opiekunowie nie mogą być pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, jak również przyjmować je w obecności dzieci.
• Dzieci na terenie parafii nie mogą przebywać pod wyłączną opieką innego dziecka, chyba że inaczej stanowią regulaminy religijnych ruchów duszpasterstwa pozaparafialnego, w tym Ruchu Światło – Życie, Akademii Młodzieżowej. W tym przypadku stosuje się standardy opracowane przez te wspólnoty i grupy formacyjne. Osoby te powinny być właściwie uformowane, przygotowane i zawsze pełnić posługą pod okiem osoby dorosłej.
• Zakazane jest przewożenie dzieci prywatnymi samochodami, zwłaszcza w pojedynkę, bez wiedzy i wyraźnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych, najlepiej w formie pisemnej.
• Niestosowne, a czasami bardzo problematyczne, jest skracanie dystansu przez przechodzenie na „ty” osoby dorosłej z dzieckiem.
• W prywatne życie dziecka wolno ingerować tylko w takim wymiarze, w jakim wymaga tego konkretny problem.
• W przypadku konieczności podjęcia rozmów na temat seksualności należy wykazać się delikatnością i roztropnie rozeznać, czy takiej rozmowy nie powinien przeprowadzić specjalista.
• W obecności dzieci nie wolno wypowiadać treści i żartów o podtekście seksualnym. Zabronione jest prezentowanie dzieciom treści obscenicznych, erotycznych, pornograficznych lub mających podtekst seksualny, zawierających sceny brutalnej przemocy bądź nieodpowiednich do wieku i wrażliwości odbiorców w jakikolwiek sposób i za pomocą jakiegokolwiek urządzenia.
• Niedozwolone jest stosowanie przemocy fizycznej oraz psychicznej, przez co należy rozumieć: poniżanie, upokarzanie, ośmieszanie, dokuczanie, szykanowanie, znęcanie się, zarówno w bezpośrednich kontaktach, jak i za pośrednictwem mediów społecznościowych.
• Niedopuszczalne są wszelkiego rodzaju nadużycia duchowe, zwłaszcza w zakresie spowiednictwa i poradnictwa duchowego.
• Każdy przypadek przemocy fizycznej, psychicznej (emocjonalnej) oraz seksualnej pomiędzy dziećmi wymaga natychmiastowej reakcji ze strony opiekunów.
• Nie wolno dotykać dzieci wbrew ich woli ani w sposób nieadekwatny do relacji duszpasterskich lub wychowawczych.